บรรดารายงานด้านสุขภาพทั้งหลายต่างได้ข้อสรุปที่น่าตกใจมาข้อหนึ่ง นั่นคือการคาดการณ์ที่ว่า คนรุ่นปัจจุบันจะเป็นมนุษย์รุ่นแรกในประวัติศาสตร์ที่จะมีอายุขัยเฉลี่ยสั้นกว่ารุ่นพ่อแม่ของตัวเอง สิ่งที่น่ากังวลที่สุดก็คือโรคอ้วนในเด็กและผู้ใหญ่ ซึ่งปัจจุบันได้ขยายถึงขั้นเป็นโรคระบาดในกลุ่มประเทศอุตสาหกรรม ส่วนในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนาก็มีจำนวนผู้ป่วยพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว
ตัวอย่างเช่น ในประเทศฝรั่งเศส มีจำนวนเด็กอายุระหว่าง 5 – 15 ปีที่น้ำหนักเกินกำหนดเพิ่มขึ้นจาก 3% ในปี 1965 เป็น 20% ในปี 2005 แถมจำนวนหนึ่งในสามนี้เป็นโรคอ้วนชนิดรุนแรง ซึ่งนับเป็นสถิติเฉลี่ยโดยประมาณในทวีปยุโรป โดยประเทศเนเธอร์แลนด์มีค่าเฉลี่ยต่ำสุดอยู่ที่ 12% และสูงสุดที่ประเทศสเปน 35%
แน่นอนว่าอาหารมีบทบาทสำคัญต่อภาวะโรคอ้วน แต่รูปแบบการใช้ชีวิตที่เปลี่ยนไปในช่วง 40 ปีที่ผ่านมาก็เรียกว่ารวดเร็วและรุนแรงมากกว่าช่วงเวลาใด ในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ ปัจจุบันนี้ ในสหรัฐอเมริกาพบว่า 32% ของเด็กอายุ 2 – 7 ปี และ 65% ของเด็กอายุ 18 ปีมีโทรทัศน์ในห้องนอนของตัวเอง พวกเขาใช้เวลา 3 ชั่วโมงต่อวันดูทีวี และใช้เวลามากกว่า 6 ชั่วโมงไปกับวีดีโอและคอมพิวเตอร์เกมส์ ดีวีดี และอินเตอร์เนต
“กิจกรรมที่ไม่ได้ขยับร่างกาย” เช่น การนั่งทำงานในออฟฟิศ การติดต่อด้วยกันโดยใช้อุปกรณ์ไร้สาย กลายเป็นกิจกรรมของคนส่วนใหญ่ ทำให้ร่างกายใช้พลังงานน้อยลงมาก เมื่อเทียบกับพลังงานที่ได้รับจากอาหารที่กินเข้าไป ผลที่ตามมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็คือ ภาวะโรคอ้วนที่เพิ่มขึ้นในเด็กและผู้ใหญ่ วัยรุ่นที่ประสบปัญหาโรคอ้วนนั้นมีแนวโน้มสูงที่จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่เป็นโรคอ้วน และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดตั้งแต่อายุยังน้อยอีกด้วย
การป้องกันโรคอ้วนในเด็ก
การควบคุมและป้องกันโรคอ้วนตั้งแต่อายุยังน้อยได้เท่าไหร่ก็ยิ่งช่วยลดอัตราการเพิ่มขึ้นของโรคอ้วนได้มากเท่านั้น จากรายงานพบว่าเด็กๆ จะมีสามารถปรับพฤติกรรมได้เหมาะสมขึ้นหากได้รับการศึกษาเรื่องภาวะโรคอ้วนตั้งแต่อายุ 5 – 11 ปี หรือก่อนจะถึงวัยเจริญพันธุ์ ในช่วงปีแรกๆ ของชีวิต เด็กๆ มักจะมีไขมันเพิ่มขึ้นตามธรรมชาติ เนื่องจากนำไปใช้เพื่อการเจริญเติบโตและพัฒนาอย่างรวดเร็ว จนอายุได้ 6 ปี ไขมันวัยเด็กเหล่านี้จะเริ่มลดลงเองตามธรรมชาติ แต่ก็จะเริ่มมีไขมันสะสมเพิ่มขึ้นอีกครั้ง จนถึงช่วงแตกเนื้อหนุ่มสาว ไปจนถึงช่วงกลางหรือวัยรุ่นตอนปลาย
การที่พ่อแม่แสวงหาข้อมูลและให้ความรู้แก่เด็กๆ ในเรื่องการเปลี่ยนแปลงทางรูปร่างและภาวะโภชนาการที่เหมาะสมนั้นจะช่วยให้สามารถประเมินเบื้องต้นได้ว่าเด็กๆมีพัฒนาการทางร่างกายเหมาะสมหรือไม่ เรื่องนี้สำคัญมากสำหรับเด็กผู้หญิง ซึ่งมักจะให้ความสำคัญกับน้ำหนักและรูปร่างของตัวเองมาก และมักเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับตัวอย่างที่อายุมากกว่าและไกลตัวไม่สมจริง
ตัวอย่างเช่น ในประเทศฝรั่งเศส มีจำนวนเด็กอายุระหว่าง 5 – 15 ปีที่น้ำหนักเกินกำหนดเพิ่มขึ้นจาก 3% ในปี 1965 เป็น 20% ในปี 2005 แถมจำนวนหนึ่งในสามนี้เป็นโรคอ้วนชนิดรุนแรง ซึ่งนับเป็นสถิติเฉลี่ยโดยประมาณในทวีปยุโรป โดยประเทศเนเธอร์แลนด์มีค่าเฉลี่ยต่ำสุดอยู่ที่ 12% และสูงสุดที่ประเทศสเปน 35%
แน่นอนว่าอาหารมีบทบาทสำคัญต่อภาวะโรคอ้วน แต่รูปแบบการใช้ชีวิตที่เปลี่ยนไปในช่วง 40 ปีที่ผ่านมาก็เรียกว่ารวดเร็วและรุนแรงมากกว่าช่วงเวลาใด ในประวัติศาสตร์มนุษยชาติ ปัจจุบันนี้ ในสหรัฐอเมริกาพบว่า 32% ของเด็กอายุ 2 – 7 ปี และ 65% ของเด็กอายุ 18 ปีมีโทรทัศน์ในห้องนอนของตัวเอง พวกเขาใช้เวลา 3 ชั่วโมงต่อวันดูทีวี และใช้เวลามากกว่า 6 ชั่วโมงไปกับวีดีโอและคอมพิวเตอร์เกมส์ ดีวีดี และอินเตอร์เนต
“กิจกรรมที่ไม่ได้ขยับร่างกาย” เช่น การนั่งทำงานในออฟฟิศ การติดต่อด้วยกันโดยใช้อุปกรณ์ไร้สาย กลายเป็นกิจกรรมของคนส่วนใหญ่ ทำให้ร่างกายใช้พลังงานน้อยลงมาก เมื่อเทียบกับพลังงานที่ได้รับจากอาหารที่กินเข้าไป ผลที่ตามมาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็คือ ภาวะโรคอ้วนที่เพิ่มขึ้นในเด็กและผู้ใหญ่ วัยรุ่นที่ประสบปัญหาโรคอ้วนนั้นมีแนวโน้มสูงที่จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่เป็นโรคอ้วน และเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและหลอดเลือดตั้งแต่อายุยังน้อยอีกด้วย
การป้องกันโรคอ้วนในเด็ก
การควบคุมและป้องกันโรคอ้วนตั้งแต่อายุยังน้อยได้เท่าไหร่ก็ยิ่งช่วยลดอัตราการเพิ่มขึ้นของโรคอ้วนได้มากเท่านั้น จากรายงานพบว่าเด็กๆ จะมีสามารถปรับพฤติกรรมได้เหมาะสมขึ้นหากได้รับการศึกษาเรื่องภาวะโรคอ้วนตั้งแต่อายุ 5 – 11 ปี หรือก่อนจะถึงวัยเจริญพันธุ์ ในช่วงปีแรกๆ ของชีวิต เด็กๆ มักจะมีไขมันเพิ่มขึ้นตามธรรมชาติ เนื่องจากนำไปใช้เพื่อการเจริญเติบโตและพัฒนาอย่างรวดเร็ว จนอายุได้ 6 ปี ไขมันวัยเด็กเหล่านี้จะเริ่มลดลงเองตามธรรมชาติ แต่ก็จะเริ่มมีไขมันสะสมเพิ่มขึ้นอีกครั้ง จนถึงช่วงแตกเนื้อหนุ่มสาว ไปจนถึงช่วงกลางหรือวัยรุ่นตอนปลาย
การที่พ่อแม่แสวงหาข้อมูลและให้ความรู้แก่เด็กๆ ในเรื่องการเปลี่ยนแปลงทางรูปร่างและภาวะโภชนาการที่เหมาะสมนั้นจะช่วยให้สามารถประเมินเบื้องต้นได้ว่าเด็กๆมีพัฒนาการทางร่างกายเหมาะสมหรือไม่ เรื่องนี้สำคัญมากสำหรับเด็กผู้หญิง ซึ่งมักจะให้ความสำคัญกับน้ำหนักและรูปร่างของตัวเองมาก และมักเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับตัวอย่างที่อายุมากกว่าและไกลตัวไม่สมจริง